Shikoni perëndimin e diellit nga një pjesë veçanërisht e errët e Tokës dhe mund të dalloni një trekëndësh të asaj që shkencëtarët e quajnë dritë zodiakale që shtrihet nga vendi ku ylli ynë kaloi nën horizont.
Drita zodiakale në qiejt e Tokës krijohet kur rrezet e diellit kërcejnë nga pluhuri që mbush sistemin diellor, mbetjet e asteroideve të pluhurosura dhe stuhive të lëna nga kometat që kalojnë.
Dhe sipas një studimi të ri nga një ekip astronomësh dhe nxënësish të shkollave të mesme me bazë në Kinë, një fenomen i ngjashëm ndodh në qiejt e të paktën disa ekzoplanetëve potencialisht të banueshëm. Drita mund të jetë një e dhënë më shumë për shkencëtarët që kërkojnë të kuptojnë se si mund të duken ato lagje ekzotike.
“Nëse ne mund të zbulojmë dritën zodiakale nga një sistem planeti i largët, atëherë ky sistem ka të ngjarë të ketë komponentë si asteroidet dhe kometat, të cilat nuk mund të zbulohen lehtësisht drejtpërdrejt në mënyra të tjera,” tha autori kryesor i studimit Jian Ge, një astronom në Observatorin Astronomik të Shangait në Kinë.
Ge dhe kolegët e tij – duke përfshirë një ekip nxënësish të shkollave të mesme – vlerësuan 47 botë të ndryshme potencialisht të banueshme të studiuara nga teleskopi hapësinor Kepler i NASA-s, i cili përfundoi operacionet në vitin 2018. Për secilin planet, ekipi mblodhi një mori të dhënash, nga burime përfshirë Hapësirën Evropiane Misioni Gaia i Agjencisë, Eksploruesi i Sondazhit me Fushë të Gjerë Infrared të NASA-s (WISE) dhe Teleskopi Hapësinor Spitzer dhe më shumë.
Këto të dhëna i ndihmuan studiuesit të përcaktojnë se cilët sisteme planetare ishin më të shndritshëm në dritën infra të kuqe – gjatësi vale që ne i ndiejmë si nxehtësi – sesa mund të prisnin. Më pas, ekipi kontrolloi nëse faktorë të tjerë, si yjet e sfondit, mund të jenë fajtorë. Procesi la tre planetë ku studiuesit thonë se drita zodiakale mund të shkëlqejë: Kepler-69c, Kepler-1229b dhe Kepler-395c, të cilët të gjithë klasifikohen si “super Toka”.
Pikërisht ajo që vëzhguesit e qiellit do të shihnin në sipërfaqen e këtyre botëve aliene ka të ngjarë të ndryshojë nga planeti në planet, vuri në dukje Ge gjatë konferencës për shtyptë mbajtur virtualisht më 13 janar nga Shoqëria Astronomike Amerikane.
“Mund të imagjinoni se drita zodiakale mund të duket shumë e kuqe,” tha ai për Kepler-1229b, i cili rrotullohet rreth një ylli xhuxh të kuq.
Ndërkohë, Kepler-69c mund të jetë një botë “super Venerë”, më e madhe se fqinji ynë, por po aq jomikpritës. “Ne mund të imagjinojmë që atmosfera dhe sipërfaqja e këtij planeti duken si ato të Venerës sonë. Mund të ketë një efekt serë të arratisur në sipërfaqen e tij dhe atmosfera mund të jetë e trashë dhe e nxehtë, ndërsa sipërfaqja do të jetë jashtëzakonisht e thatë,” tha ai.
Një atmosferë e trashë ka të ngjarë ta bëjë dritën zodiakale më të vështirë për t’u parë.
Për momentin, me vetëm tre kandidatë në mesin e 47 planetëve, studiuesit nuk mund të thonë se drita zodiakale është një pamje veçanërisht e zakonshme në botët potencialisht të banueshme, por kjo mund të ndryshojë kur astronomët mund të përdorin vëzhgime më të fuqishme se ato të misionit WISE të NASA-s, tha Ge.
“Kur ndjeshmëria përmirësohet, ne mund të shohim më shumë sisteme që kanë emetime më të dobëta pluhuri,” tha Ge, përcjell Space.
“Hëna e yllit të vdekjes” e Saturnit, Mimas mund të jetë duke fshehur një oqean të brendshëm
Saturni ka disa hëna të famshme, si Enceladus (një hënë misterioze që lëshon shtëllunga) dhe Titan (objektivi intrigues i misionit të ardhshëm të NASA-s Dragonfly). Por, ç’të themi për Mimas-in elegant, një hënë që njihet kryesisht për ngjashmërinë e saj me yllin e vdekjes nga Star Wars? Rezulton se mund të jetë duke fshehur një oqean të brendshëm.
Një studim i botuar në revistën Icarus paraqet prova që sugjerojnë se Mimas ka lëng thellë nën sipërfaqen e tij të akullt. “Nëse Mimas ka një oqean, ai përfaqëson një klasë të re të botëve të vogla oqeanike “të fshehta” me sipërfaqe që nuk tradhtojnë ekzistencën e oqeanit,” tha autorja kryesore Alyssa Rhoden në një deklaratë të Institutit Kërkimor Jugperëndimor (SwRI).
Pamjet e marra nga Cassini sugjerojnë se brendia e Mimas është mjaft e ngrohtë për një oqean të lëngshëm, por jo aq e ngrohtë sa të komprometojë guaskën e trashë të akullit të hënës. Studiuesit llogaritin se guaska e akullit mund të jetë deri në 31 kilometra e trashë.
Ekziston një akronim i mrekullueshëm për botët e brendshme të oqeanit me ujë: IWOWs. IWOW-të e njohura përfshijnë Enceladus, Titan dhe hënën magjepsëse të Jupiterit, Evropa. Këto vende janë veçanërisht interesante sepse mund të jenë të banueshme për jetën mikrobike. Hënat më të mëdha priren të kenë aktivitet gjeologjik në sipërfaqet e tyre që lë të kuptohet se çfarë po ndodh më poshtë. Mimas, megjithatë, po bën një punë të mirë për të fshehur lëngun e tij, nëse ai ekziston.
“Me sa duket, sipërfaqja e Mimas po na mashtronte dhe kuptimi ynë i ri ka zgjeruar shumë përkufizimin e një bote potencialisht të banueshme në sistemin tonë diellor dhe më gjerë,” tha Rhoden.
Studiuesit nuk janë ende gati të shpallin Mimas një IWOW të sigurt. Ende ka pyetje rreth formimit dhe evolucionit të tij. Rhoden e quajti atë një “objektiv bindës për hetime të vazhdueshme”, përcjell CNET./TV Malisheva
