Fizikanët kuantikë nga Instituti Ruxher Boshkoviq (RBI) janë pjesë e një ekipi ndërkombëtar shkencëtarësh të cilët zbuluan dhe realizuan eksperimentalisht një rrjet komunikimi kuantik me disa përdorues që nuk mund të spiunohet.
Rezultatet e këtij zbulimi domethënës shkencor, i cili është një hap i madh drejt komunikimit plotësisht të sigurt në internet, u botuan në revistën prestigjioze shkencore ‘Science Advances’.
Përveç shkencëtarëve kroatë, ekipi ndërkombëtar i kërkimit përbëhej nga shkencëtarë nga Universiteti i Bristol dhe kolegë nga Instituti i Akademisë Austriake të Shkencave.
“Pjesa kroate e ekipit kontribuoi në hulumtim duke dizajnuar, dizajnuar dhe prodhuar marrës optikë – pjesa përdoruese e pajisjeve të komunikimit në rrjetin kuantik,” shpjegon një nga autorët në punë, bashkëpunëtor kërkimor në Institutin e Fizikës Eksperimentale RBI Martin Lonçariq.
Ekipi kroat i shkencëtarëve përfshin gjithashtu kreun e Qendrës Shkencore të Ekselencës për Materiale të Avancuara dhe Sensorë në RBI, Mario Stipçeviq dhe anëtarin Zhelko Samec.
Ky ekip ndërkombëtar i shkencëtarëve, duke kombinuar ngatërresën kuantike të fotoneve dhe teknikave standarde të telekomunikacionit, ka arritur të krijojë një rrjet kuantik prej tetë përdoruesve që shtrihet nëpër qytetin e Bristol përmes udhëzuesve të dritës, të barabartë me ato që përdoren për internetin “e zakonshëm”.
Komunikimi i mbrojtur në mënyrë klasike nuk lejon komunikim plotësisht të sigurt, por kuanti garanton siguri të plotë dhe afatgjatë të shkëmbimit të informacionit. Por tani për tani, është tepër e komplikuar të ndërtosh një rrjet të madh dhe lehtësisht të zgjerueshëm të komunikimit të mbrojtur nga kuanti.
Megjithëse parimet e komunikimit kuantik janë shumë të njohura, problemet që lidhen me rrjetin me shumë përdorues dhe stabilitetin e lidhjes për një periudhë të gjatë kohore janë objekt i studimeve të shumta shkencore dhe teknologjike.
Arkitektura e projektuar dhe e ndërtuar nga ekipi ndërkombëtar bën të mundur sigurimin e një sigurie të plotë kuantike në një mënyrë të tillë që sasia e burimeve të kërkuara të rritet vetëm përafërsisht në proporcion me numrin e përdoruesve.
Për më tepër, numri i transmetuesve nuk po rritet aspak dhe vetëm një transmetues është i mjaftueshëm për të gjithë rrjetin, pavarësisht nëse është tetë ose, për shembull, njëqind përdorues.
“Ashtu si lidhja e një numri të madh të rrjeteve klasike të shtëpive ose zyrave e bën internetin e sotëm, ne së shpejti mund të presim ndërlidhjen e rrjeteve të tilla kuantike në një rrjet të madh global”, përfunduan shkencëtarët. /TV Malisheva
