Bashkimi Evropian do të ndërmjetësojë këtë javë në përfundimin e konfliktit të fundit ballkanik midis Kosovës dhe Serbisë. Rezultati është i pasigurt, paralajmëron Daan Everts për mediumin më të madh holandez, transmeton Gazeta Metro.
Është jashtëzakonisht e rastësishme që akuza e Prokurorit Special para Gjykatës së Kosovës në Hagë kundër Presidentit Thaçi dhe udhëheqësve të tjerë politikë në Kosovë (krime kundër njerëzimit, krime lufte) u bë publike në fund të qershorit, sipas tij, pak para se të fillonin konsultimet vendimtare midis serbëve dhe kosovarëve në Uashington.
Daan Everts, ish-diplomat, ishte ndër të tjera në krye të misionit të OSBE-së në Shqipëri dhe Kosovë.
“Kush do të përfitonte nga shkatërrimi i këtij konsultimi serbo-kosovar? Evropa, e cila nuk dëshiron që Amerika të zgjidhë konfliktin e fundit të mbetur në Ballkan? Amerikanët që dëshirojnë t’ia mohojnë Trumpit një sukses të jashtëm? Palë të treta të buzëqeshura që përfitojnë nga dëshmia e pafuqisë perëndimore”, pyet Everts.
Everts u jep përgjigje më pas këtyre çështjeve si më poshtë:
Dyshimi
Dyshimet për njoftimin e papritur u ngritën për faktin se akuza e krimit nuk ishte konfirmuar ende nga gjykatësi hetues i Tribunalit të Kosovës (TK). Një gjendje shumë anormale e çështjeve që rrezikon besueshmërinë e kësaj gjykate.
Njoftimi për shtyp i Prokurorisë Speciale shpjegon se Thaçi dhe të pandehurit e tjerë fshehurazi u përpoqën të pengonin rrjedhën e drejtësisë – pa dhënë asnjë indikacion, e lëre më prova. Në të vërtetë, Kosova është duke diskutuar prej kohësh se pas pesë vitesh të pafrytshme është koha ta transferojë Tribunalin, i cili është zyrtarisht pjesë e sistemit juridik kosovar, në Prishtinë. Presidenti Thaçi gjithashtu ka bërë thirrje për këtë, me shumë sinqeritet, siç janë letrat drejtuar krerëve të ndryshëm të qeverisë.
Trafikimi i organeve
Rrjedha e jashtëzakonshme e ngjarjeve që lidhen me akuzat vjen gjithashtu nga dyshime tjera në lidhje me Tribunalin e Kosovës. Kjo ka të bëjë me historinë e gjykatës. Fillon me raportin (në fund të 2010) të njëfarë Dick Marty, anëtar zviceran i Këshillit të Evropës, në të cilin ai akuzon Thaçin dhe Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) për asgjë më pak se trafikim të organeve të serbëve të burgosur dhe ‘bashkëpunëtorëve’ shqiptarë. Raporti u provokua nga një akuzë e pajustifikuar në të njëjtin drejtim të bërë nga Carla del Ponte, ish-kryeprokurore në Gjykatën e Jugosllavisë. Raporti i Martyt, siç mund ta përcaktojë çdo lexues me mendje të hapur, është plotësisht nën standarde dhe përmban kryesisht aluzione, deklarata të pabazuara dhe deklarata emocionale.
Megjithatë, Këshilli i Evropës një pasdite miratoi një rezolutë duke pranuar raportin e Martyt dhe duke rekomanduar një përcjellje institucionale. Kjo përfundimisht çoi në krijimin e Tribunalit.
Fillimisht, ka dyshim të konsiderueshëm për faktin sesi mund të udhëhiqet një klinikë në ambient të ashpër të Veriut të Shqipërisë, e cila do të hiqte organet (nga të burgosurit, pa dëshirën e tyre) dhe pastaj t’i shesë ato. Përveç njohurive dhe burimeve të nevojshme të specializuara, ekziston edhe kërkesa për motiv.
Në periudhën nga 1998 deri në 1999, udhëheqësit e UÇK-së ishin plotësisht të varur nga mbështetja e perëndimit për luftën e tyre për liri kundër Serbisë, ushtarakisht më superiore. Sa irracionale do të ishte të rrezikosh atë mbështetje duke kryer me vetëdije krime çnjerëzore.
Motivet financiare nuk mund të kishin luajtur rol, sepse UÇK-ja ishte e mbështetur mjaft në atë kohë nga diaspora kosovare dhe simpatizantë të tjerë të saj.
Nuk ka luftëra pa krime lufte, madje as në Kosovë. Ata duhet të gjykohen. Sidoqoftë, shfaqja e ndikimit politik dhe paragjykimeve duhet të shmanget. Akuzat e parakohshme kanë ngjallur reagime të dhunshme në Serbi dhe Kosovë, nga ato festive në Beograd deri të ato dëshpëruese në Prishtinë. Në gjithë këtë trazirë mbetet e rëndësishme të kujtojmë se nuk ka barasvlerë morale midis krimeve të ushtrisë serbe, milicisë dhe policisë (spastrim etnik i kontrolluar nga shteti; 1 milion kosovarë shqiptarë të dëbuar; 10,000 deri në 15,000 të vrarë) dhe ato të rezistencës së armatosur të Kosovarëve (veprime të hakmarrjes etnike lokale; 100,000 serbë kosovarë që ikën; afro 500 viktima).
Pasojat gjeopolitike
Pasojat gjeopolitike të mbarimit të papritur të (rifillimit) të dialogut serbo-kosovar janë të pasigurta. Pyetja është nëse një iniciativë e përtërirë evropiane, me një samit të premten nën kujdesin e Presidentit Macron dhe Kancelares Merkel, dhe rifillimi i dialogut të dielën e ardhshme të udhëhequr nga Përfaqësuesi i Jashtëm i BE, Josep Borrell, mund të rregullojë dëmin. Deri më tani, Evropa ka qenë kryesisht e ndarë dhe e pafuqishme në vendimmarrjen për Kosovën, pavarësinë e saj dhe aspiratat pro-evropiane. Situata mbetet rrezikshmërisht e paqëndrueshme për momentin. Për shkak të manovrës kurioze të Prokurorisë Speciale, konflikti i fundit i pazgjidhur i Ballkanit tani është gjithashtu pjesë e pllatosë së acarimeve euroamerikane. Në favor të Rusisë dhe Kinës – që të dy jashtëzakonisht aktivë në Ballkan./ Tv Malisheva
