Më shumë se gjysma e vendeve të botës gjatë dekadës së fundit kanë ngecur në demokraci dhe Serbia është një nga 10 vendet me rënien më të madhe të saj.
Kështu thuhet në raportin “Gjendja e Demokracisë në Botë, 2021“, prezantuar nga Instituti Ndërkombëtar për Demokraci dhe Ndihmë Zgjedhore (IDEA), duke shtuar se për pesë vjet me radhë, numri i vendeve që lëvizin drejt autoritarizmit ka qenë afërsisht tre herë më i lartë se ato që lëvizin në drejtimin demokratik.
Numri i vendeve demokratike po zvogëlohet dhe nga viti 2020, Serbia, Mali dhe Bregu i Fildishtë nuk janë më demokraci.
“Ky raport thekson kolapsin demokratik në Serbi, sepse pas problemeve serioze me zgjedhjet e vitit 2020, ajo nuk mund të konsiderohet më demokraci. Kjo vë në pikëpyetje anëtarësimin e ardhshëm të Serbisë në Bashkimin Evropian”, tha Adam Bodnar, dekan i Fakultetit Juridik në Universitetin polak të Shkencave Sociale dhe Humane, në parathënien e raportit për Evropën.
Raporti kujton se Serbia për herë të parë pas 20 vitesh nuk është më në kategorinë e demokracive, por pjesë e regjimeve hibride.
“Serbia, e cila ka mbetur prapa që nga viti 2013, më në fund është bërë një regjim hibrid në vitin 2020. Gjatë asaj periudhe, Partia Progresive Serbe (SNS) në pushtet kufizoi dhe diskreditoi shoqërinë civile dhe vendosi kufizime për lirinë e medias”, thuhet në raport.
IDEA thekson se cilësia e demokracive ka ngecur ose ka rënë gjatë dy viteve të fundit, jo më pak për shkak të pandemisë COVID-19.
“Në Ballkanin Perëndimor dhe vendet e tjera të Evropës Lindore, demokracia është përkeqësuar më tej nga pandemia COVID-19”, thuhet në raport, duke shtuar se legjitimiteti i shumë elitave në pushtet është minuar nga përpjekjet e tyre për të fituar avantazhi i pabarabartë zgjedhor gjatë pandemisë, opozita dhe përpjekjet për të dobësuar më tej integritetin e medias.
Pandemia në vendet e Ballkanit Perëndimor ka shkatërruar ndërtimin e demokracisë, duke përfshirë zgjedhjet e ndershme, lirinë e asociimit dhe të shprehjes.
Raporti thekson se Serbia ka përdorur dezinformimin në lidhje me pandeminë për të zbehur më tej lirinë e fjalës.
Kufizimi i qasjes në informacion dhe parandalimi i raportimit rreth pandemisë, autoritetet në Serbi janë përpjekur gjithashtu të kufizojnë kontaktet e gazetarëve me punonjësit e shëndetësisë, si dhe të mbyllin gojën e kritikëve.
Pandemia ishte gjithashtu një test i madh për zgjedhjet e lira dhe fushatat e intensifikuara në internet rritën gjithashtu rëndësinë e dezinformatave, ndërhyrjeve të huaja dhe keqpërdorimit të të dhënave.
Mjedisi elektoral në Serbi gjatë vitit të kaluar është karakterizuar me ndarje të thella politike, bojkot të parlamentit dhe polarizim social, duke përdorur pandeminë për të marrë përfitime elektorale.
Parlamenti serb, shton raporti, nuk ushtroi mbikëqyrje proaktive dhe thelbësore të ekzekutivit.
Dhuna ndaj grave dhe në familje u rritën gjatë pandemisë dhe Serbia është në grupin e vendeve në të cilat është rritur më shumë numri i grave që kërkojnë ndihmë.
Regjimet hibride me numrin më të madh të kritereve sipas të cilave u regjistrua një rënie demokratike pesëvjeçare në vitin 2020 janë Bregu i Fildishtë, Guinea, Serbia, Tanzania, Turqia dhe Zambia.
Ekzistojnë tre regjime hibride në Evropë (Serbia, Rusia dhe Turqia), dy regjime autoritare (Azerbajxhani dhe Bjellorusia) dhe 39 demokraci. /TV Malisheva
