Shtetet e Bashkuara dhe NATO po furnizojnë me shpejtësi Ukrainën me armë, duke përfshirë pajisje shumë të ndjeshme si mbrojtjet ajrore portative, të ashtuquajturat MANPADS, i cili përdoret për rrëzimin e avionëve, duke vlerësuar se megjithëse ekziston rreziku që një pjesë e tij të bjerë në duar të gabuara, ai rrezik ia vlen të merret.
Dorëzimi i armëve perëndimore, njëra prej të cilave pritet në orët e ardhshme, janë çelësi që ukrainasit të jenë në gjendje të vazhdojnë t’i rezistojnë avancimit të forcave ruse edhe më me efikasitet dhe energji. Efikasiteti dhe luftaria e forcave ukrainase deri më tani është më e madhe se sa prisnin agjentët e inteligjencës amerikane.
“Rreziku që ia vlen të merret”
Por dërgimi i kaq shumë armëve në zonën më të madhe të konfliktit të Evropës që nga Lufta e Dytë Botërore mbart rrezikun që disa prej tyre mund të bien në duar të gabuara. Perëndimi e ka shqyrtuar këtë mundësi.
“Sinqerisht, ne besojmë se ky është tani një rrezik që ia vlen të merret, pasi ukrainasit i luftojnë me mjeshtëri këto armë që kanë në dispozicion dhe i përdorin ato në mënyrë shumë kreative”, tha një zyrtar ushtarak amerikan, i cili dëshironte të mbetej anonim.
Sistemet e raketave portative si raketat kundërajrore Stinger, të cilat janë një lloj MANPADS, mund të ndihmojnë në fitoren e luftës, por në të kaluarën dihet se ato janë humbur, shitur ose gjenden në arsenalet e grupeve ekstremiste.
Për shembull, qindra Stingers të dorëzuara nga Shtetet e Bashkuara u konsideruan vendimtare për të ndihmuar muxhahidinët të dëbonin ushtrinë sovjetike nga Afganistani në konfliktin që zgjati nga vitet 1980 dhe 1990.
Por pas kësaj, SHBA-të kaluan vite duke u përpjekur për të rikthyer MANPADS të papërdorura nga ai vend, si dhe nga zona të tjera konflikti në mbarë botën.
Në një studim të financuar nga Pentagoni në vitin 2019, Rand Corporation vlerësoi se më shumë se 60 avionë civilë janë goditur nga MANPADS që nga vitet 1970, duke shkaktuar vdekjen e më shumë se 1,000 civilëve. Që nga viti 2019, 57 grupe të armatosura joshtetërore kanë konfirmuar se zotërojnë ose dyshohen se zotërojnë MANPADS.
Rusia është “deri më tani dhe deri tani eksportuesi më i madh i vetëm i MANPADS”, pretendon Rand Corporation, me më shumë se 10,000 sisteme të shitura midis 2010 dhe 2018 në një sërë vendesh, duke përfshirë Irakun, Venezuelën, Kazakistanin, Katarin dhe Libinë.
Shtetet e Bashkuara dhe NATO nuk kanë bërë të ditur se sa MANPADS janë transferuar në Ukrainë që nga fillimi i pushtimit rus, i cili zgjat për të tretën javë me radhë.
Deri më tani, Rusia nuk ka shënjestruar kolonat e armëve perëndimore që lëvizin drejt Ukrainës dhe një zyrtar i lartë ushtarak amerikan thotë se SHBA nuk ka parë asgjë nga armët perëndimore të bien në duart e Rusisë. Por kjo mund të ndryshojë.
Në një takim të Këshillit të Sigurisë Ruse të premten, ministri rus i Mbrojtjes Sergei Shoigu foli për konfiskimet e mundshme të ardhshme të armëve antitank perëndimore Javelin dhe Stinger. Ai tha se kjo duhet t’u jepet forcave që Rusia mbështet në rajonin e Donbasit në Ukrainën lindore. Presidenti rus Vladimir Putin e ka mbështetur publikisht idenë.
/TV Malisheva
